Wednesday, 30 May 2012
Tuesday, 29 May 2012
Saturday, 26 May 2012
από ψηλά
να 'ναι το μάτι κοφτερό
ν'απλώνουν τα φτερά αγέρωχα
μα η καρδιά
να καταλήγει σε χέρια
υπέροχα
Thursday, 24 May 2012
Tuesday, 22 May 2012
η χωματερή
το ψυγείο μέσα στην αποθήκη του σπιτιού στο χωριό στο νησί. την παραμονή των εκλογών μας επισκέφθηκε ένα φιλικό ζευγάρι που διαμένει εκεί τον περισσότερο καιρό. συμπαθέστατοι, κοσμογυρισμένοι. η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από τις εκλογές, εγώ δεν έβγαζα πάλι άκρη, και μου την είπαν χοντρά που δεν ήθελα να ψηφίσω. μετά μιλήσαμε για ένα μείζον θέμα που νομίζω συνοψίζει την κατάσταση στο νησί (και όχι μόνο). για τη χωματερή. εδώ και είκοσι χρόνια λειτουργούσε παράνομα χωματερή, δίπλα σ'έναν απ'τους πιο σημαίνοντες αρχαιολογικούς χώρους της ευρώπης. μέχρι που πέρσυ κατέρρευσε ένα πρόχειρο φράγμα που συγκρατούσε εκεί τα σκουπίδια και αυτά ξεχύθηκαν ρυπαίνοντας τις παραλίες του νησιού, των κυκλάδων, φτάνοντας ως τα δωδεκάνησα. έτσι έκλεισε προσωρινά η χωματερή, μέσα στη γενικότερη κατακραυγή. το τοπικό δίκτυο παραγόντων που εμπλέκονται, είναι το γνωστό σιχαμερό διαπλεκόμενο που περιλαμβάνει τον μεγαλοεργολάβο της χωματερής (που αγνοεί επιδεικτικά την απόφαση του ΣτΕ) τους δημαρχαίους και τους δημόσιους υπάλληλους. ακόμα και τους πλοιοκτήτες, μιας και είχαν τη φαεινή ιδέα, μετά το κλείσιμο, να μεταφέρουν με πλοία τα σκουπίδια στη χωματερή της φυλής, με σκανδαλώδη φυσικά κόστη για τη διακομιδή.
κι ο λαός; αυτός ο ανδρείος λαός, τι θέση παίρνει;
πλην ελάχιστων ηρωικών εξαιρέσεων, οι κάτοικοι του νησιού, όλα αυτά τα χρόνια , ενώ γνώριζαν πολύ καλά πρόσωπα και πράγματα, συναινούσαν σιωπηλά στο μεγάλο φαγοπότι. ραγιάδες ραγιάδες. αλλά υπάρχουν πάντα και χειρότερα.τώρα που τα σκουπίδια απλά συσσωρεύονται στους κάδους (κι όσα παίρνει ο άνεμος) σ'αυτό το διάστημα δηλωμένης ακυβερνησίας, τι κάνουν οι καλοί νοικοκυραίοι που θέλουν το χωριό τους καθαρό; φορτώνουν τα σκουπίδια στα αγροτικά και τα πετάνε νύχτα με σβηστούς τους προβολείς, στο διπλανό χωριό. πέρα από την καταστροφή που επιφέρουν στο περιβάλλον και τη ζημιά που κάνουν στον υδροφόρο ορίζοντα για τις επόμενες δεκαετίες, μου φαίνεται αδιανόητο, σε μια μικρή κοινωνία, πως απουσιάζει πλήρως κάθε αίσθηση ντροπής.
αυτοί πάντως πήγαν να ψηφίσουν.
κι ο λαός; αυτός ο ανδρείος λαός, τι θέση παίρνει;
πλην ελάχιστων ηρωικών εξαιρέσεων, οι κάτοικοι του νησιού, όλα αυτά τα χρόνια , ενώ γνώριζαν πολύ καλά πρόσωπα και πράγματα, συναινούσαν σιωπηλά στο μεγάλο φαγοπότι. ραγιάδες ραγιάδες. αλλά υπάρχουν πάντα και χειρότερα.τώρα που τα σκουπίδια απλά συσσωρεύονται στους κάδους (κι όσα παίρνει ο άνεμος) σ'αυτό το διάστημα δηλωμένης ακυβερνησίας, τι κάνουν οι καλοί νοικοκυραίοι που θέλουν το χωριό τους καθαρό; φορτώνουν τα σκουπίδια στα αγροτικά και τα πετάνε νύχτα με σβηστούς τους προβολείς, στο διπλανό χωριό. πέρα από την καταστροφή που επιφέρουν στο περιβάλλον και τη ζημιά που κάνουν στον υδροφόρο ορίζοντα για τις επόμενες δεκαετίες, μου φαίνεται αδιανόητο, σε μια μικρή κοινωνία, πως απουσιάζει πλήρως κάθε αίσθηση ντροπής.
αυτοί πάντως πήγαν να ψηφίσουν.
Thursday, 17 May 2012
η αποθήκη
η αποθήκη επικοινωνεί με την κουζίνα, στο παλιό χωριάτικο σπίτι στο νησί. το natural history ψυγείουμ που λέγαμε, βρίσκεται στην είσοδό της και αυτή τη φορά το προσπέρασα για να ασχοληθώ με την τακτοποίηση του υπόλοιπου χώρου. έπιασα να φτιάχνω με ζήλο υπαρξιακό. στο μεγάλο ντουλάπι ήταν βαλμένα σε ράφια: μηχανήματα από ραδιοφωνικό σταθμό, μπουκάλια με ελαιόλαδο, αναψυκτικά, οινοπνεύματα, ληγμένα αντηλιακά, κάτι υδραυλικά χρησιμοποιημένα. στο συρτάρι, καλώδια, μισά φις, εργαλεία, τράπουλα, διάφορα σουβενίρ, κονσέρβες. από πάνω, παλιά ρούχα για πατσαβουρόπανα,τζίβα, μικροπράγματα. παραδίπλα καφάσια, εργαλεία, θαλάσσιο στρώμα, κι άλλα ακατάλληπτα.
η διαδικασία: "διερεύνηση, απόφαση (καθάρισμα ή πέταγμα), ταξινόμηση".
γέμισα πέντε σακούλες σκουπιδιών, διαπιστώνοντας και πάλι πως τα άχρηστα έχουν ταλέντο στο να κρύβονται ανάμεσα στα χρήσιμα, και πως όταν δεν ξέρεις τι έχεις είναι σαν να μην το έχεις. έτσι έφτασα μέχρι το πλυντήριο, που είναι το όριο της μάνας μου-μέχρι εκεί φτάνει, στο βάθος της αποθήκης δεν πάει γιατί φοβάται μη δει κανένα ποντίκι. κι έτσι ακολουθεί την τακτική να εκσφενδονίζει από μακρύτερα ό,τι δεν της πολυχρειάζεται προς τα εκεί. φυσικά με το που πάει κάτι εκεί, δεν πρόκειται ν' ανασυρθεί και να χρησιμοποιηθεί ποτέ ξανά. και naturally, η συσσωρευμένη σαβούρα είναι ότι πρέπει για τα μισητά της τρωκτικά.
οφείλω να ομολογήσω πως το χάος έχει και μια γοητεία.τα αντικείμενα φθαρμένα κι απαλλαγμένα απ΄τη χρήση τους, διαλυμένα το ένα μέσα στο άλλο, μοιάζει όσο χάνουν το όνομά τους να ανακινούν όλο και περισσότερα συναισθήματα. ένας μακρύς στρατιωτικός σαπισμένος σάκος με προπολεμικά ράντζα εκστρατείας εντός του- τα κανιά τους διπλωμένα και ροκανισμένα- ριγμένος λοξά, ανάμεσα σε πετρωμένα υλικά από την ανακατασκευή του σπιτιού 25 χρόνια πριν, δυό μεγάλα φελιζόλ από κάποια πεταμένη συσκευασία, κατοικία εντέλει τελευταία ενός μικρού ποντικού που βρήκα μουμιοποιημένο λίγο πιο κει. σίτες, μπακίρια κι άλλα πολλά.
όλα αυτά απέμεινα να τα κοιτάω, μετρώντας τις δυνάμεις μου για το αν θα μπορούσα να τα κουβαλήσω έξω. η μάνα μου με κοίταξε από την πόρτα. η συνηθισμένη της ατάκα είναι "μην μου τα πετάξεις όλα, σε ξέρω". εκείνη τη μέρα πρόσθεσε την αυτοκριτική της "καθαρίζεις αλλά έτσι θα τα ξανακάνω", για να καταλήξει με κάποια απολογητική διάθεση ότι θα φέρει εργάτη να πετάξει τα βαριά από 'κει πίσω γιατί θα ήταν επικίνδυνο για μένα. όπως κι έκανε.ποιοτικό άλμα στη σχέση μας. α ρε μάνα. α ρε κάλλιστε κόσμε.
Monday, 7 May 2012
το ψυγείο
άνοιξα την πόρτα του ψυγείου μήνες μετά.μια ύποπτη μυρωδιά κινήθηκε αδιάκριτα προς την οσφρητική μου βαλβίδα.καμμία έκπληξη.κάτι θα είχε αφήσει μέσα από αφηρημάδα ή φρούδα ελπίδα για έγκαιρη επιστροφή στο εξοχικό και κατανάλωση.αλλά τα ψυγεία της μάνας μου έχουν πάντα μια ροπή προς το natural history museum. κι αυτό είναι καλό όταν κάνει τα μαγικά της και μαγειρεύει τραπέζια με το τίποτα, αλλά και κακό όταν τα ληγμένα κάνουνε πάρτι και σου γελάνε χνουδωτά τερατοειδή από τα καταχωνιασμένα κεσεδάκια.
θυμάμαι το ψυγείο της μάνας του.άνοιξα την πόρτα κι όλα ήταν αλφαδιασμένα. ταξινομημένα κουτάκια αναψυκτικών στραμένα προσοχή με την ετικέττα να διαβάζεται.αποστειρωμένο κι άοσμο, κανένα τάπερ σε ανάπαυση, κανένα προϊόν σε επικίνδυνη γειτνίαση με άλλο.εδώ μόνο κλωνοποίηση και καθαριότητα, όχι αναπαραγωγή και ζύμωση.δεν μπόρεσα να φανταστώ κανένα ζεστό φαϊ να μαγειρεύεται με κάτι από 'κει μέσα. όμως είχε τα απαραίτητα σε περίπτωση εκτάκτου ανάγκης. όταν μου έδειξε τα πολιτικά του πιστεύω, η πρώτη εικόνα που μου ήρθε στο μυαλό, ήταν το ψυγείο της μάνας του.
Wednesday, 2 May 2012
τα δύο είδη σκέψης
Η λύση της διαμάχης για το πού βρίσκεται το βαθύτερο νόημα της τέχνης μπορεί ίσως να επιτευχθεί μόνο μέσα από την πιο ολοκληρωμένη κατανόηση των διαφορών ανάμεσα στο είδος σκέψης που κάνει έναν διαχωρισμό του υποκειμένου από το αντικείμενο, του εαυτού από το εγώ, του θεατή από το παρατηρούμενο αντικείμενο, και στο είδος της σκέψης που δεν προβαίνει σε αυτό το διαχωρισμό.Γνωρίζουμε πολλά για το πρώτο είδος της σκέψης, γνωρίζουμε ότι βασίζεται στους κύριους κανόνες της λογικής οι οποίοι ορίζουν ότι ένα πράγμα είναι αυτό που είναι και όχι αυτό που δεν είναι, καθώς και ότι δεν μπορεί ταυτόχρονα να υπάρχει και να μην υπάρχει. Γνωρίζουμε επίσης ότι αυτοί οι νόμοι της λογικής λειτουργούν πολύ καλά κατά τη διαχείριση του άψυχου υλικού του περιβάλλοντος. Διαχωρίζουμε αυτό που βλέπουμε από τον εαυτό μας που κοιτάζει, και σε αυτό που βλέπουμε από τον εαυτό μας που το κοιτάζει, και σε ορισμένα πλαίσια αυτό λειτουργεί πολύ καλά.Αλλά κάτι τέτοιο δεν λειτουργεί καλά όταν επιχειρούμε να κατανοήσουμε και να χειριστούμε τον εσωτερικό κόσμο, είτε το δικό μας είτε των άλλων ανθρώπων. Διότι, σύμφωνα με την τυπική λογική, κάθε σκέψη που δεν κάνει τον πλήρη διαχωρισμό ανάμεσα σε αυτό που είναι ένα πράγμα και σε αυτό που δεν είναι είναι παράλογη. Αλλά τότε ολόκληρη η περιοχή της συμβολικής έκφρασης είναι παράλογη, εφόσον το σημαντικό χαρακτηριστικό ενός συμβόλου είναι ότι είναι αυτό το ίδιο και ταυτόχρονα κάτι άλλο. Έτσι, παρότι ο διαχωρισμός του θεατή από εκείνο το οποίο βλέπει δίνει μια χρήσιμη εικόνα σε ορισμένους τομείς, προσφέρει μια ψεύτικη εικόνα σε κάποιους άλλους. Νομίζω ότι ένας από τους τομείς στον οποίο η τυπική λογική μπορεί να δώσει μια εσφαλμένη εικόνα είναι η αισθητική' και ότι η εσφαλμένη εικόνα αποφεύγεται τότε μόνο όταν εξετάζουμε την τέχνη λαμβάνοντας υπόψη την ικανότητά της να συν-χωνεύει ή να συν-χέει υποκείμενο και αντικείμενο, θεατή και θέαμα, και στη συνέχεια να προβαίνει σε έναν καινούριο διαχωρισμό αυτών των δύο. Καλύπτοντας, μέσα από την απόδοση μορφής σε αυτό, το μη εαυτό αντικειμενικό υλικό με τον εαυτό-υποκειμενικό ψυχικό περιεχόμενο, καθιστά το μη εαυτό "αληθινό", αισθητό. Η μεγάλη δυσκολία να σκεφθούμε λογικά αυτό το πρόβλημα οφείλεται σαφώς στο γεγονός ότι προσπαθούμε να μιλήσουμε για μια διαδικασία η οποία σταματά να αποτελεί διαδικασία μόλις αρχίσουμε να μιλούμε γι'αυτήν, προσπαθώντας να μιλήσουμε για μια κατάσταση στην οποία η διάκριση "εαυτού-μη εαυτού" δεν είναι σημαντική, αλλά για να το καταφέρουμε έστω και ελάχιστα πρέπει να κάνουμε τη διάκριση. Όμως μόνο με αυτό τον τρόπο θεώρησης, νομίζω, αποκτά νόημα η φράση "Η τέχνη δημιουργεί φύση". Ετσι αυτό που κάνει ο καλλιτέχνης ή, ίσως θα έπρεπε να πω, ο μεγάλος καινοτόμος στην τέχνη δεν είναι ουσιαστικά μια αναδημιουργία με την έννοια της ανακατασκευής αυτού που έχει χαθεί (αν και το κάνει αυτό), αλλά μια δημιουργία αυτού που υπάρχει, γιατί δημιουργεί τη δύναμη να το αντιληφθεί. Γκρεμίζοντας συνεχώς τα καθιερωμένα οικεία πρότυπα (οικεία στην ιδιαίτερη κουλτούρα και στιγμή της ιστορίας) των λογικών διακρίσεων εαυτού-μη εαυτού, δημιουργεί πράγματι "φύση", συμπεριλαμβανομένης και της ανθρώπινης φύσης. Και το κάνει αυτό ξεσκεπάζοντας παλιά σύμβολα και φτιάχνοντας καινούρια, προσφέροντάς μας συν τοις άλλοις, τη δυνατότητα να δούμε ότι το παλιό σύμβολο ήταν σύμβολο' ενώ αντίθετα προηγουμένως πιστεύαμε ότι το σύμβολο ήταν μια "πραγματικότητα", διότι δεν είχαμε τίποτε άλλο να το συγκρίνουμε μαζί του. Με αυτή την έννοια, ο καλλιτέχνης συνεχώς καταστρέφει τη "φύση" και αναδημιουργεί φύση-κι αυτός ίσως είναι ο λόγος που η αγχώδης κατάθλιψη μπορεί τόσο εύκολα να ανασταλεί και να ανακουφιστεί μέσα από την επιτυχή δημιουργική ενασχόληση με τις τέχνες. Και με αυτήν την έννοια μπορούμε επίσης να κατανοήσουμε πως η εφεύρεση, τόσο στην επιστήμη όσο και στις τέχνες, είναι δυνατόν να έχει τις ρίζες της στην ίδια διαδικασία. Για παράδειγμα, ο Ernst Jones στη μελέτη του " Η θεωρία του συμβολισμού" εισήγαγε την ιδέα ότι στην επιστήμη η διαδικασία ανακάλυψης και της εφεύρεσης συνίσταται στην απελευθέρωση της τάσης να "επισημαίνει ταυτότητα στη διαφορά". Έτσι, εφιστά την προσοχή στη μη λογική πλευρά της διαδικασίας.
[Μάριον Μίλνερ, "Όταν δεν μπορείς να ζωγραφίσεις", εκδ. Ελληνικά Γράμματα, σελ. 212-13]
[Μάριον Μίλνερ, "Όταν δεν μπορείς να ζωγραφίσεις", εκδ. Ελληνικά Γράμματα, σελ. 212-13]
Subscribe to:
Posts (Atom)