πρόλογος

Η σύγχρονη φιλοσοφία δεν κάνει άλλο από το ν'ακολουθεί το δρόμο που άρχισαν ο Ηράκλειτος κι ο Αριστοτέλης.
Κ.Μαρξ, Εφημερίδα του Ρήνου, 14-7-1842

Το γίγνεσθαι-φιλοσοφία του κόσμου είναι ταυτόχρονα γίγνεσθαι-κόσμος της φιλοσοφίας:η πραγμάτωσή της είναι και ο χαμός της.
Κ.Μαρξ, στη Διδακτορική Διατριβή του





Ο Ηράκλειτος είναι ένας στοχαστής.Αυτός πρώτος στοχάζεται το λόγο του είναι του ολικού γίγνεσθαι.Αυτός στοχάζεται για πρώτη φορά και λέει, μέσα στο πλαίσιο του λόγου που έχει κατονομαστεί, τι είναι ο Κόσμος.Ο Ηράκλειτος δεν κάνει "ακόμα" φιλοσοφία, δηλαδή μεταφυσική.Η σκέψη του παραμένει ανοιχτή και πολυδιάστατη, ερωτηματική κι αινιγματική, αποσπασματική και ποιητική'δεν καθηλώνει το Είναι, δεν χωρίζει το Είναι από το γίγνεσθαι-το Είναι είναι γίγνεσθαι και το γίγνεσθαι Είναι-δεν κλείνει την Ολότητα, δεν κατασκευάζει κάποιο σύστημα.Ο Ηράκλειτος στοχάζεται πριν ακόμα συσταθεί η μεταφυσική και διαμορφωθούν οι φιλοσοφικές σχολές' είναι προσωκρατικός, που σημαίνει προπλατωνικός. Ο Ηράκλειτος είναι ο πρώτος στοχαστής που ξετυλίγει το στοχασμό (το λόγο) ψάχνοντας να βρει το νόημα (το λόγο)της φύσης, της θεότητας, του ανθρώπου και της πόλης, που αποτελούν εκφάνσεις οντικές του γίγνεσθαι του είναι του σύμπαντος κόσμου-που ο Ηράκλειτος προσπαθεί να συλλάβει.


[Κώστας Αξελός, Ο Ηράκλειτος και η Φιλοσοφία, εκδ.Εξάντας, μετάφραση Δημήτρη Δημητριάδη]