Η Πραγματεία για τη διόρθωση του νού φαίνεται να είναι προσανατολισμένη και προς την αναζήτηση του γνώμονα που αφορά τη μορφή των κοινωνικών σχέσεων, ο οποίος ήδη υπάρχει, δεν αποφασίζεται από μια επιμέρους θέληση ή δεν χρειάζεται να επινοηθεί.
Η ιδέα μιας παραγωγικής επιστήμης και η ανάπτυξη της γνώσης έχει ως βασικό όρο δυνατότητάς της την αλληλεπίδραση (commerce, αλλά στην Ηθική connexio) ανάμεσα στα πράγματα, ενώ αποτελεί προϋπόθεση της κατανοησιμότητάς τους και κοινό όρο της σχέσης ανάμεσα στις ιδέες.Ενώ στον Καντ διευκρινίζεται ότι ο όρος αυτός είναι όρος του υποκειμένου της γνώσης, για τον Σπινόζα τίθεται και στο πράγμα'τίθεται η ανταλλαγή και η συνδιαλλαγή (commerce) ως προϋπόθεση για την ύπαρξη και την οργάνωση των κοινωνικών σχέσεων αλλά και των ιδεών ταυτοχρόνως.Ο Λόγος κατανοείται ως αναλογία που διέπει εξίσου τα πράγματα και τις ιδέες, ως δεσμευτική προϋπόθεση για την ανάπτυξή τους, ενώ ο Σπινοζικός λόγος αποφεύγει το δογματισμό της αντιστοιχίας με την εμπειρία.Αν το τέταρτο είδος αντίληψης προσανατολίζεται στη γνώση των ενικών πραγμάτων, προϋποθέτει ένα σύστημα γνώσης που δεν αντιστοιχεί ακριβώς στην τρέχουσα πραγματικότητα, αλλά ενώ την προϋποθέτει ακολουθεί μια αποκλίνουσα πορεία.Μπορεί να κατανοηθεί ως αναλογία, κανονιστικής τάξης, σκέψη που αναλογίζεται τα πάθη των πραγμάτων ως προς τις προϋποθέσεις αποκατάστασής τους.Και ενώ αυτά μετέχουν στο χώρο και το χρόνο, οι έννοιες κατανόησής τους μετέχουν σε ένα είδος αιωνιότητας, σε ένα σύστημα επ'άπειρον παραγωγής εννοιών, μορφών και αντικειμένων.
[Μ.Σπινόζα,Πραγμ.για την διορθ.του νου, απόσπασμα επίμετρου Β.Γρηγοροπούλου, σελ 151-2]
6 comments:
Η σκέψη είναι σωστή μόνο όταν αντιστοιχεί στην αντικειμενική πραγματικότητα.
Το κριτήριο ορθότητας της σκέψης είναι το πείραμα και γενικώτερα η πράξη.
Δεν υπάρχουν αιώνιες αλήθειες πλην μόνο της έννοιας της διαρκούς αλλάγής τόσο του πραγματικού όσο και του υποκειμενικού.
α)Η σκέψη είναι σωστή μόνο όταν αντιστοιχεί στην αντικειμενική πραγματικότητα.
(ποιά είναι η "αντικειμενική" πραγματικότητα;)
β)Το κριτήριο ορθότητας της σκέψης είναι το πείραμα και γενικώτερα η πράξη.
(και τι αναζητά η σκέψη;βάση ποιάς υπόθεσης πάει πέραν του ήδη γνωστού;)
γ)Δεν υπάρχουν αιώνιες αλήθειες πλην μόνο της έννοιας της διαρκούς
αλλάγής τόσο του πραγματικού όσο και του υποκειμενικού.
(πώς αποδυκνείεται αυτός ο ισχυρισμός σύμφωνα με τα α,β;)
Αντικειμενική πραγματικότητα είναι ο εξωτερικός κόσμος-όχι η σκέψη- που αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις.
Η σκέψη είναι σωστή μόνο αν συμφωνεί με την αντ. πραγματικότητα.
Μπορεί να κάνει όσες υποθέσεις θέλει αλλά μόνο στην πράξη αποδεικνύεται ποιά είναι σωστή.
Η αντικ. πραγματικότητα βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη -τα πάντα ρει- και οφείλουμε να συμβαδίζουμε μαζί της.
στέλιο σ'ευχαριστώ για τα σχόλια
θα επανέρθω στη συζήτησή μας όταν θα έχω λίγο περισσότερο χρόνο
δεν διαφωνώ,αλλά μπορούμε να δούμε τι λέει ο Σπιν., απο τη σκοπιά του
τον εξωτερικό κόσμο τον αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις, αλλά αυτό δεν σημαίνει οτι οι αισθήσεις μας είναι αντικειμενικές-θα προσπαθήσω να βρω τα κατάλληλα παραδείγματα
τα λέμε πάλι
Συμφωνώ οτι οι αισθήσεις δεν μπορούν να απεικονήσουν ακριβώς την πραγματικότητα που τελικά απεικονίζεται και με την βοήθεια της νόησης σε μια πορεία προς την γνώση σε διαρκεί εξέλιξη.
Ο Σπινόζα ήταν για την εποχή του ένας πρωτοπόρος στοχαστής.
Εγώ απλώς αναφέρω ορισμένες σκέψεις από την πλευρά του Διαλεκτικού Υλισμού.
η βασική θέση όπως την κατανοώ εγώ, δίνει βάρος στον τρόπο: η διαδικασία της αναζήτησης που πυροδοτείται απο ένα συμβάν το οποίο διαψεύδει τις προηγούμενες αντιλήψεις μας, μας κάνει να εγκαταλείπουμε τη βεβαιότητα τους και καθορίζει μια πορεία.ασκούμαστε έτσι στο "άνοιγμα" προς το άγνωστο, προσπαθόντας να αναστοχαστούμε την εμπειρία του συμβάντος και να διακρίνουμε την ουσία του, το ποιητικό του αίτιο.
η νοητική εργασία που συντελείται όμως προσβλέποντας στο "έξω" (όπως λες), αναγκαστικά εκπαιδεύει και το "μέσα", τον ίδιο τον νου, που έτσι γίνεται όλο και περισσότερο ικανός να αντιληφθεί κι άλλα μέρη του κόσμου, που πριν δεν θα έπεφταν καν στην αντίληψή του έστω κι αν προυπήρχαν .διευρύνεται δλδ ο ορίζοντας των γεγονότων ταυτόχρονα με τη σκέψη.
η διαφορά νομίζω σχηματικά μεταξύ Ντεκάρτ/Σπινόζα, είναι οτι ο Ντ. δίνει μια εικόνα ευθύγραμμου διανύσματος (προόδου), ενώ ο Σπ. μιας σπείρας με διπλή φορά (ανα-γνώριση, ανα-στοχασμός)
οπότε υπάρχουν σίγουρα συγγένειες και με τον διαλεκτικό υλισμό, και με τον δομισμό, και με τη φιλοσοφία του Ηράκλειτου, του Wittgenstein και του Benjamin.
φαίνεται σαν να έχουμε να κάνουμε με διανοητές που έχουν μια κοινή τροπικότητα του νου.και είναι ένα ερώτημα για μένα, αν όλα τα μυαλά έχουν a priori την δυνατότητα να σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο, όσο και αν θα ήταν σκόπιμο κάτι τέτοιο.
Post a Comment